Sempre é unha honra e un orgullo que calquera unha vila adíquelle unha rúa a un poeta. Unha honra e un orgullo para o propio poeta, pero tamén para o pobo que o acolle. Hoxe Cangas fica de noraboa. Un emocionado Xosé Vázquez Pintor, na pasada sesta feira (21 de maio), descubría a placa da rúa que levará o seu nome e agradecíao con palabras emotivas, que hoxe traemos ata aquí, e o galano de escoitar da súa voz algúns dos seus versos. O feito se quixo facer coincidir coa presentación do seu novo libro "Máis vidas", editado por Espiral Maior, unha póla máis na súa prolífica produción, e segundo el mesmo contaba, da que síntese máis satisfeito.
A xornada encetouse no salón do concello, nun acto prologado polas cantigas de Na Virada, o combo de Chico de Cariño que musicou algúns do seus poemas. Foi a quenda para o Fernán-Vello, editor deste libro, presentar ó autor, a quen louvou poñéndoo a altura do mellor A. Cunqueiro ou M. Torga; aínda que para nós, sen desmerecer unha miga esa comparanza, a súa sensibilidade poética achéganolo máis a Walt Witman, como suxería acertadamente anetadoxastre. Tomou a palabra ao fin Pintor, que con esa grande soltura e dominio da escena que el ten como mestre de cerimonias, non en balde é autor de pezas de teatro alén de fundador e promotor da escola de teatro Ancoradouro aquí en Cangas, mantivo expectante e atenta a audiencia nos seus parladoiros.
Falounos da xestación deste libro, hai xa cinco anos. Andou a voltas cos médicos e temeu ficar afónico, hoxe é un problema felizmente superado, máis daquela remexeulle o interior e namentres camiñaba por un dos seus paraísos segretos en Cangas, o Carreiro da Pedro Choca, sentiu a necesidade de escribir a obra que agora chega as nosas mans, como unha débeda coa memoria que premese pagar denantes que os males fosen maiores. Este carreiro, que transcorre entre dous tramos urbanos, é unha pequena illa rural que lle serve como atallo para "baixar" a Cangas dende a súa casa, ou volver a ela, na parroquia de Coiro. Para el é un tránsito entre dous mundos, transpórtao dende a beiramar ata o seu Melide natal, na aldea de Quian, lémbralle o agro de A Golada onde transcorreu a súa mocidade, e no entanto recupera os folgos do existir. Coa particularidade que a terra nesta beira do pais é produtiva todo ano, diferencia que sempre asombra as xentes vidas do interior que se asentan nas Rías Baixas ou no Baixo Miño. Seguimos ese roteiro tralo remate da primeira parte da homenaxe e fixemos a fotografía que vedes a cima. Por se tedes a curiosidade, direivos que o home esta fochicando no teléfono móbil mentres ela retrúcalle ao fotógrafo como se lle ocorre facer fotos a unha vella habendo tanta chica ghuapa.
Xa ao pé da rúa onde vive, e á que agora lle ían poñer o seu nome, deulle a benvida a banda de gaitas Tormentelo e foi recibido por amigos e veciños. Tralos consabidos discursos oficiais, coa presenza das alcaldesas de Melide e Cangas, volveu tomar a palabra un Xosé Vázquez Pintor superado polas mostras de afecto. Porque o Xabarín de Quian -como lle dicían na Golada canda mozo- ademais de narrador, poeta, dramaturgo, mestre de cerimonias ou activista social pertence, sen dúbida, a estirpe dos "bos e xenerosos".
1ª parte Vázquez Pintor na rúa Vázquez Pintor
2ª parte Vázquez Pintor na rúa Vázquez Pintor
3ª parte Vázquez Pintor na rúa Vázquez Pintor
Decorado cunha folla de buxo, aquí vedes impreso o poema que co que agasallou aos asistentes e que acabades de escoitar na voz do poeta.
Por riba de papeis estragados, e para que non decaia a tensión e o ánimo do blogue, dende a xanela deste o mundo de Costas hoxe imos relembrar algúns poemas de Uxío Novoneyra, o poeta caurelá homenaxeado no día das letras. Poemas que ilustramos con algunhas fotos de colleita propia.
O centeo correndo ó vento
i eu quedo néso que ún non nembra
nin esquece
de tan lene e fondo que chega.
***
Longas altas fiañas
nin quedas nin pasan
tirando das cousas non contadas
que así me paran....
***
Vendo i ouvindo o río
vaise o tempo sin sentilo.
Naz'a auga su as abrairas
entr'as penas sombrizas
roxe e baixa
de pincheira en pincheira
e corre entretecida....
/
Esta auga da presa
son eu ou é ela?
***
Os poemas están tirados dunha edición que emprega os textos fixados por Claudio Rodríguez Fer e Carmen Blanco en 1990 e pertencen ao libro Os Eidos.
Unha das imaxes que máis identifica Compostela como colofón do Camiño, e nomeadamente súa Sé Catedral, pode ser a do botafumeiro, que abalado polos seus tiraboleiros purifica o templo do ar mesto que, por forza, han de espallar os suorentos pelegríns trala súa camiñada, cando nos días sinalados as misas multitudinarias abarrotan o sagrado.
Noutrora, nun tempo que algúns teiman en considerar escura Idade Media, os camiños máis transitados que percorrían Europa conducían cara Compostela. O mesmo Dante Alighieri asegura que pelegrín, propiamente, só pódese considerar o que ía cara a Santiago. Daquela o bispo compostelá non tiña que pregar de xeonllos diante do prelado romano co obxectivo van de que viñese a benzoar o sagrado. Nin viaxaba acompañado dun séquito de sicarios ingrávidos.
Rodeábanse de persoeiros máis solidamente asentados, velaí senón o Mestre Mateo no que din o seu autorretrato. Ao fin e o cabo dirimíase en cal das dúas cidades residía a máxima dignidade do occidente cristián. Se na Santa Sé (Roma) ou na Sé Apostólica (Compostela). Se a primeira gardaba as reliquias do apóstolo San Pedro, a segunda agochaba o sartego de Santiago o Maior, quen perdeu a cabeza pero canda menos non negou ao seu xefe cando sentiu estalar de preto os chicotazos dos soldados romanos.
Aínda non chegaran os Monxes Negros, da temíbel orde cisterciense, coa intención de dobregar e absorber o poder compostelá; nin tampouco para pulir da narración esculpida en pedra que ilustraba os templos aquela enfebrecida imaxinación medieval poboada de sereas, basiliscos, centauros, harpías ou grifóns. Ou de sorrisos, coma este tan engaiolante do profeta Daniel no Pórtico da Gloría. Ora et labora, a sentenza que presidía a congregación (algo así como que os frades oraban e traballar, traballaban os labregos) non tiña rematado cun sentido da vida que tamén deixaba tempo para o goce dos sentidos e a comuñón coa natureza.
E iso a pesar de non estaren familiarizados con este dispositivo de goma tan efectivo para evitar a propagación de certas pestes. Malia que a Igrexa non sexa moi partidaria da súa promoción, vímolo nun escaparate entre o Seminario Maior e a Porta da Acibecharía saudando a chegada dos pelegríns deste século a Compostela.
Escribir é acostumarse ó camiño da derrota. A derrota de quen perde as batallas e tamén a que describen os vieiros da vida trazados nunha bitácora imposíbel.
Trazar rumbos na cartografía dos sentidos guiados polos relampos de luz salpementados no lombo das palabras cando nun luar das musas adivíñase a sirga dese cardume ensina que canto máis arrecende o fulgor desa ardora tanto máis afonda na magnitude do misterio, acrecenta en proporción aritmética a escuridade que as embrulla.
